Procedure sinds 2021
Met de inwerkingtreding van de Wet meer ruimte voor nieuwe scholen bestaat sinds 2021 een nieuwe procedure voor het stichten van scholen in het funderend onderwijs. Kortweg is deze procedure gebaseerd op het aantonen van belangstelling voor de nieuwe school (meestal door het verkrijgen van voldoende ouderverklaringen) en het op bepaalde kwaliteitseisen toetsen van de nieuwe school door de Onderwijsinspectie. De de aanvraag voor bekostiging van een nieuwe school moet vóór 1 november worden ingediend bij de minister van onderwijs (art. 75 lid 1 WPO/art. 4.5 lid 1 Wvo 2020).
In de Regeling Voorzieningenplanning PO 2021 en in de Regeling voorzieningenplanning VO 2020 (samen: “Regelingen”) worden enkele van de procedurevereisten verder uitgewerkt. Vanwege input vanuit de sector aan de hand van de eerste aanvragenronde in 2021 en de lopende aanvragenronde, worden de Regelingen per 15 september 2022 op drie punten aangepast (Stcrt. 2022, 23306).
1. Termijn ouderverklaringen verlengd
De termijn waarbinnen ouderverklaringen mogen worden ingediend wordt verlengd. Ouderverklaringen mogen door deze wijziging worden ingediend tot en met 29 oktober van het jaar van de aanvraag, in plaats van 15 oktober. DUO stelt vervolgens vanaf 30 oktober aan de aanvrager het aantal geldige ouderverklaringen beschikbaar.
Deze aanpassing treedt in werking op 15 september 2022 en is dus van toepassing voor de op dit moment lopende stichtingsprocedures. Uit de toelichting in de Staatscourant blijkt dat het de bedoeling is dat deze termijnverlenging permanent is en het niet een eenmalige verlenging betreft.
Initiatiefnemers moeten wel opletten dat de periode tussen de sluiting van de termijn voor ouderverklaringen en de deadline voor indienen van de aanvraag nu nog maar twee dagen betreft. Zodra er voldoende ouderverklaringen binnen zijn, kan de aanvraag worden ingediend. Dat kan dus ook voor de uiterste datum van 31 oktober plaatsvinden.
2. Moment van overleg met relevante partijen vóór 15 september
Bij de aanvraag voor bekostiging van een nieuwe school moet ook een document worden meegestuurd waaruit blijkt dat de gemeente, het samenwerkingsverband voor passend onderwijs en de schoolbesturen binnen het voedingsgebied van de school zijn gevraagd om te overleggen over het voornemen om een school te stichten (art. 74 lid 2 sub c Wpo/art. 4.5a lid 2 sub c Wvo 2020).
In de Regelingen werd toegelicht dat de uitnodiging verstuurd moest zijn tussen 15 september van het jaar voor de aanvraag en 15 september van het jaar van de aanvraag. Door de wijziging ziet deze termijn niet langer op het moment van uitnodigen, maar op de voorgestelde datum van het overleg. Deze voorgestelde datum moet voortaan tussen 15 september van het jaar voor de aanvraag en 14 september van het jaar van aanvraag liggen. Aldus de toelichting blijft het zo dat als genodigde partijen niet ingaan op de uitnodiging voor een gesprek, dat buiten de verantwoordelijkheid van de initiatiefnemer valt.
Deze verandering geldt nog niet voor de lopende stichtingsprocedures en geldt voor het eerst bij de aanvragen die in 2023 worden geïnitieerd.
3. Ouderverklaringen vallen direct vrij, wanneer een initiatief wordt afgewezen
Ouders kunnen in beginsel slechts éénmaal per kind een ouderverklaring afgeven. Onder de huidige Regelingen valt de ouderverklaring echter weer vrij in het volgende jaar als (a) het initiatief niet wordt ingediend of (b) het initiatief onherroepelijk is afgewezen.
De huidige eis dat de afwijzing van een initiatief onherroepelijk moet zijn, om ouderverklaringen te laten vrijvallen, wordt nu gewijzigd. Ook de ouderverklaringen voor niet onherroepelijk afgewezen initiatieven vallen voortaan vrij voor het jaar daarop. Vanuit de sector is aangegeven dat de mogelijkheid om in bezwaar (en beroep) te gaan tegen een afwijzing ernstig wordt belemmerd, als dat betekent dat een nieuw initiatief (in een volgende aanvraagprocedure) geen gebruik kan maken van verklaringen van ouders die de eerdere, afgewezen aanvraag hebben ondersteund. Dat geeft immers de onwenselijke prikkel dat bezwaar of beroep tegen een afwijzing tot gevolg heeft dat er een stuk kleinere kans is dat de benodigde ouderverklaringen voor een nieuw initiatief worden behaald.
OCW heeft op 16 juli 2022 besloten om ouderverklaringen van nog niet onherroepelijk afgewezen initiatieven per direct te laten vrijvallen. Deze handelswijze wordt nu vastgelegd in de Regelingen en gaat in met terugwerkende kracht op 1 juli 2022. Dit geldt dus al voor initiatieven uit 2021 die zijn afgewezen en waartegen bezwaar is gemaakt. En het geldt ook ook voor de (lopende) initiatieven uit 2022 – mochten die in 2023 worden afgewezen en mocht tegen die afwijzing vervolgens bezwaar worden ingesteld.
Conclusie
Bovenstaande wijzigingen verfijnen de stichtingsprocedure, die in hoofdlijnen hetzelfde blijft. Op details is het opletten geblazen, in het bijzonder met betrekking tot het overleg met belanghebbende partijen. Heeft u vragen over het stichten van een school, neem dan vooral contact op met een van onze specialisten.
